Marian Borkowski Dzieła Chóralne

Mój powolny- i w gruncie rzeczy nieświadomy- odwrót od muzyki klasycznej zastopowany został wraz z nadejściem sporej ilości- niezwykle skądinąd intrygujących- płyt od wytwórni DUX, Requiem Records i Bołt Records. W skrócie rzecz ujmując… muzyka Lutosławskiego, Pendereckiego, Borkowskiego, Mykietyna, Krauzego, Zielińskiego, Nowowiejskiego okazały się dla mnie bardzo miłymi zaskoczeniami… i odkrywaniem na nowo muzyki, którą w niektórych przypadkach już miałem okazję poznać i przemyśleć.

Zaczynam od płyty, którą można- myślę- określić jako jubileuszową, w końcu jej wydanie zbiegło się w czasie z podwójnym jubileuszem Mariana Borkowskiego: 55- lecia pracy artystycznej oraz 45- lecia pracy pedagogicznej a także ukazuje się w roku jubileuszu 35- lecia pracy artystycznej zespołu, który nagrał utwory: Polskiego Chóru Kameralnego. Jubileusz więc to zgoła potrójny.

              Płyta (wydana przez wydawnictwo DUX) zestawia więc wszystkie utwory na chór mieszany a cappella Mariana Borkowskiego kompozytora(studia u Kazimierza Sikorskiego, Nadii Boulanger, Oliviera Messiaena i Iannisa Xenakisa), muzykologa (studia pod kierunkiem Józefa M. Chomińskiego, Jacquesa Chailley i Barry’ego S. Brooka), pianisty (studia pod kierunkiem Jana Ekiera i Natalii Hornowskiej) i pedagoga. Są to kompozycje z lat 1970- 2012. Zestawienie kompozycji z ponad czterdziestoletniego okresu twórczości pozwala odbiorcy prześledzić całą drogę twórczą profesora Borkowskiego. Sam Profesor o swojej twórczości wyrosłej z tematyki religijnej i pisanej po roku 1982 pisze (w M. Borkowski Charakterystyczne cechy  mojej twórczości- Musica Sacra Nova nr 1, 2007) o potężnym zwrocie „w kierunku muzycznego i uniwersalnego sacrum, poszerzenia kręgu znaczeń symbolicznych, kondensacji i integracji materiału muzycznego, a także koncentracji na nieustannym pogłębianiu wyrazu muzycznego z wyraźnym wzmożeniem temperatury i energetyki ekspresyjnej utworów. W tym ostatnim okresie objawiła się wyraziście, w moim głębokim przekonaniu, tendencja do krystalizowania się, estetycznie i stylistycznie, odrębnego języka muzycznego, a do najbardziej istotnych jego cech zaliczam: emocję muzyczną, dynamizm napięć, dramatyczny rodzaj ekspresji, symbolizm i aforystyczność w prezentowaniu myśli muzycznej, a także dążenie do podporządkowania wszystkich elementów muzycznych i środków techniki kompozytorskiej idei artystycznej i ogólnej koncepcji dzieła”. Na pewno muzyka chóralna Mariana Borkowskiego jest twórczością nasyconą emocjami, ekspresją muzyczną- jak chociażby otwierająca płytę kompozycja Libera Me I napisana  w roku 2005. Rozpoczynająca się potężnym akordem… który błyskawicznie zostaje sprowadzony do dynamiki ppp… i faktycznie, kontrastowanie dynamiczne jest kolejną cechą twórczości chóralnej kompozytora. Objawia się ono zarówno w Mater Mea do słów Krzysztofa Kamila Baczyńskiego czy w Kołysance- będącej de facto urokliwą wokalizą bez słów ale też silnie nawiązującej do Libera Me- uderzenie początkowego akordu i wycofanie. Wokaliza… to właśnie w tym elemencie dopatruję się cechy najbardziej charakterystycznej dla kompozycji chóralnych Mariana Borkowskiego. Ma prof. Borkowski umiejętność pisania urokliwych wokaliz… najbardziej poruszające momenty to Kolęda II Bóg przyszedł na świat z piękną partią barytonową (basową?)i Kołysanki.

                Dla mnie osobiście płyta z utworami chóralnymi Mariana Borkowskiego jest swoistym odkryciem muzyki, której do tej pory nie znałem. Muzyki frapującej, ale i przystępnej dla słuchacza. Oczywiście warto podkreślić znakomitą dyspozycję Polskiego Chóru Kameralnego pod batutą Jana Łukaszewskiego. Budowanie napięć, kulminacji i doskonałe odczytywanie partytur sprawiają, że ta muzyka brzmi i działa na słuchacza w sposób absolutny.

Ode mnie: *****/ ******

Mikołaj Szykor