Bohdan Mazurek

Dzisiejszą recenzję, chciałbym ująć z punktu widzenia niedługo już absolwenta Akademii Muzycznej. Ten wtręt autobiograficzny być może pozwoli zrozumieć mój punkt widzenia, i moją drogę od muzyki dawnej (fascynacja barokiem i klasycyzm- co oczywiście w pełni nie minęło) do muzyki współczesnej- określanej czasem mianem awangardowej. Płyta z utworami Bohdana Mazurka Sentinel Hypothesis- prezent od wytwórni DUX (płyta wydana przez wydawnictwo Bołt Records)- to pozycja niełatwa w odbiorze, jednakowoż fascynująca wielością brzmień i różnorodnością doznań, jakie towarzyszą percypowaniu tejże muzyki.



Winny jestem wyjaśnienie, tego autobiograficznego wtrętu…  otóż trochę to dziwne- jak mniemam- iż moi koledzy z roku zostali na zajęciach zapoznani z kilkoma nazwiskami kompozytorów muzyki elektronicznej… Kotoński, Schaeffer i wspomnienie o eksperymentach Pendereckiego. Jeśli się nie mylę, to jedynym utworem elektronicznym jaki wysłuchaliśmy w całości- to Gesang der Junglinge Stockhausena. Nie była to wina wykładowcy, tylko raczej braku czasu (podobnie, choć nie tak źle było na muzykologii- również brak czasu). Jak mówi słynne porzekadło „dla chcącego nic trudnego”. Samemu można było to nadrobić. I słuchanie tej płyty jest moją próba nadrobienia czasu i muzycznych zaległości- stąd może ta- niemalże bezgraniczna- fascynacja muzyką ze zbiorów Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia. Dwanaście utworów zamieszczonych na dwóch krążkach, to nagrania różnorodne biorąc pod uwagę materiał formotwórczy (a raczej dźwiękotwórczy). Dźwięki natury, ulicy, przekształcone dźwięki instrumentów… to wszystko składa się na niezwykły pejzaż dźwiękowy, który po wsłuchaniu się weń otwiera myśli na zupełnie nowe dźwięki i brzmienia.

               Bohdan Mazurek

Kim był bohater nagrania dowiadujemy się z książeczki dołączonej do płyt. Urodzony w 1937 roku w Warszawie. Po ukończeniu w warszawskiej PWSM im. F. Chopina reżyserii muzycznej, w roku 1962 rozpoczął pracę w Studiu Eksperymentalnym Polskiego Radia jako reżyser  muzyczny, kompozytor (dopiero od 1966 roku), wykonawca i realizator muzyki elektronicznej. Na dorobek kompozytorski, który w obecnej chwili interesuje mnie najbardziej, składa się ponad 30 autonomicznych kompozycji. Skomponował również muzykę do wielu filmów fabularnych, do ponad stu filmów krótkometrażowych, dokumentalnych, animowanych, a także do programów telewizyjnych i radiowych… całość zatem składa się na bogatą i różnorodną twórczość, godną z całą pewnością zainteresowania. Warto zapoznać się naprawdę uważnie z książeczką dołączoną do płyty i poznać garść informacji o Mazurku kompozytorze, tym bardziej, iż rzadko spotyka się tak dobrze i przejrzyście podane informacje (każdy z utworów jest osobno i ciekawie omówiony). Sumarycznie potraktowaną twórczość kompozytora doskonale oddają słowa Bolesława Błaszczyka zawarte w opisie:

               „Autonomiczne utwory Mazurka charakteryzuje emocjonalna witalność i poczucie humoru, nieczęste cechy w twórczości elektroakustycznej […] Nowe środki, których poszukuje autor, służą zawsze do uwydatniania ekspresji […] Jest twórca biegle władającym elektroniką, mniej jednak <<artystą elektronicznym>>, bardziej może kolażystą dźwiękowych preparatów i klisz, wyczulonym na barwę tradycyjnego instrumentarium”    

Bohdan Mazurek- Sentinel Hypothesis

Pierwsza płyta to 7 kompozytcji. Szczerze powiem, iż szczególnie urzekły mnie dwie (choć warte posłuchania są wszystkie): niezwykła i tajemnicza Sinfonia Rustica oraz Pennsylvania Dream. Ten pierwszy wykorzystaniem odgłosów natury, drugi z kolei kolażem odgłosów miasta, prowozu i Chopina. Jest on ponoć wyrazem tęsknoty za krajem… któż lepiej się do tego nadaje jeśli nie Chopin?

               Druga płyta, to 5 utworów. Tu znów niepodobna ograniczać się do przesłuchania jednego utworu, Ciekawe są bowiem i „Sny dziecięce”, i „List do przyjaciół” mną jednakże wstrząsnęło „Epitafium” (cały tytuł: „Epitafium na śmierć Jana Palacha”). Pozwolę zacytować sobie słowa kompozytora, które przytacza w książeczce Bolesław Błaszczyk: „Poszczególne ciągi dźwiękowe i struktury powstawały z dość różnego materiału, na który składają się: szum, dźwięki harfy, altówki i puzonu. Połączenie szumowego materiału dźwiękowego o wyraźnie brutuistycznych cechach z materiałem instrumentalnym miało, oprócz kontrastu materiałowego, tworzyć dramaturgiczną kanwę utworu”… tak pisał Mazurek w roku 1969… później doprecyzował pozamuzyczne inspiracje… „Kiedy po tragicznym unicestwieniu „Praskiej Wiosny” przez interwencje wojska Paktu Warszawskiego dotarła do mnie wiadomość, że młody, czeski student Jan Palach podpalił się w Pradze w styczniu 1969 roku na znak protestu przeciwko przemocy i zniszczeniu dążeń wolnościowych swojego narodu, byłem tym faktem wstrząśnięty. Tragizm tego protestu i moja z nim solidarność postanowiłem wyrazić muzyką. I to jest cała historia powstania tego utworu”. Utworu- dodajmy- niezwykle w swej sile wyrazu przejmującego.

 Zatem ***** i * (za to, że płyta jest dla mnie odkryciem) czyli tak jak w przypadku Janka Lisieckiego ******. Zdecydowanie jest to płyta obowiązkowa, dla słuchaczy żywo interesujących się historią polskiej muzyki.

M.